Zbiór danych “gapminder” to zestaw danych zawierający informacje o różnych krajach na przestrzeni lat. Został on zebrany przez Hansa Roslinga i jego zespół w ramach projektu Gapminder Foundation, mającego na celu prezentowanie danych w sposób dostępny i zrozumiały dla szerokiego grona odbiorców.

W tym zbiorze zdajdziemy informacje o danym kraju (country), z jakiego kontynentu pochodzi (continent), podany jest rok dla którego są przedstawione dane (year), średnia długość życia (lifeExp), liczba populacji (pop), a także PKB per capita w dolarach amerykańskich (gdpPercap).

Wczytujemy zbiór “gapminder” z pakietu o tej samej nazwie.

options(repos='http://cran.rstudio.com/')  # Ustawienie serwera lustrzanego CRAN
install.packages("gapminder")
## Instalowanie pakietu w 'C:/Users/GrzegorzKończak/AppData/Local/R/win-library/4.2'
## (ponieważ 'lib' nie jest określony)
## pakiet 'gapminder' został pomyślnie rozpakowany oraz sumy MD5 zostały sprawdzone
## 
## Pobrane pakiety binarne są w
##  C:\Users\GrzegorzKończak\AppData\Local\Temp\Rtmp4WLqiI\downloaded_packages
library(gapminder)
## Warning: pakiet 'gapminder' został zbudowany w wersji R 4.2.3
data(gapminder)
dane=gapminder
dane
## # A tibble: 1,704 × 6
##    country     continent  year lifeExp      pop gdpPercap
##    <fct>       <fct>     <int>   <dbl>    <int>     <dbl>
##  1 Afghanistan Asia       1952    28.8  8425333      779.
##  2 Afghanistan Asia       1957    30.3  9240934      821.
##  3 Afghanistan Asia       1962    32.0 10267083      853.
##  4 Afghanistan Asia       1967    34.0 11537966      836.
##  5 Afghanistan Asia       1972    36.1 13079460      740.
##  6 Afghanistan Asia       1977    38.4 14880372      786.
##  7 Afghanistan Asia       1982    39.9 12881816      978.
##  8 Afghanistan Asia       1987    40.8 13867957      852.
##  9 Afghanistan Asia       1992    41.7 16317921      649.
## 10 Afghanistan Asia       1997    41.8 22227415      635.
## # ℹ 1,694 more rows

Wyodrębniamy dane dla poszczególnych krajów które przydadzą się w dalszej analizie.

dane_włochy=gapminder[769:780,]
dane_niemcy=gapminder[565:576,]
dane_finlandia=gapminder[517:528,]
dane_grecja=gapminder[589:600,]
dane_lesotho=gapminder[877:888,]
dane_argentyna=gapminder[49:60,]

dane_włochy
## # A tibble: 12 × 6
##    country continent  year lifeExp      pop gdpPercap
##    <fct>   <fct>     <int>   <dbl>    <int>     <dbl>
##  1 Italy   Europe     1952    65.9 47666000     4931.
##  2 Italy   Europe     1957    67.8 49182000     6249.
##  3 Italy   Europe     1962    69.2 50843200     8244.
##  4 Italy   Europe     1967    71.1 52667100    10022.
##  5 Italy   Europe     1972    72.2 54365564    12269.
##  6 Italy   Europe     1977    73.5 56059245    14256.
##  7 Italy   Europe     1982    75.0 56535636    16537.
##  8 Italy   Europe     1987    76.4 56729703    19207.
##  9 Italy   Europe     1992    77.4 56840847    22014.
## 10 Italy   Europe     1997    78.8 57479469    24675.
## 11 Italy   Europe     2002    80.2 57926999    27968.
## 12 Italy   Europe     2007    80.5 58147733    28570.
dane_niemcy
## # A tibble: 12 × 6
##    country continent  year lifeExp      pop gdpPercap
##    <fct>   <fct>     <int>   <dbl>    <int>     <dbl>
##  1 Germany Europe     1952    67.5 69145952     7144.
##  2 Germany Europe     1957    69.1 71019069    10188.
##  3 Germany Europe     1962    70.3 73739117    12902.
##  4 Germany Europe     1967    70.8 76368453    14746.
##  5 Germany Europe     1972    71   78717088    18016.
##  6 Germany Europe     1977    72.5 78160773    20513.
##  7 Germany Europe     1982    73.8 78335266    22032.
##  8 Germany Europe     1987    74.8 77718298    24639.
##  9 Germany Europe     1992    76.1 80597764    26505.
## 10 Germany Europe     1997    77.3 82011073    27789.
## 11 Germany Europe     2002    78.7 82350671    30036.
## 12 Germany Europe     2007    79.4 82400996    32170.
dane_finlandia
## # A tibble: 12 × 6
##    country continent  year lifeExp     pop gdpPercap
##    <fct>   <fct>     <int>   <dbl>   <int>     <dbl>
##  1 Finland Europe     1952    66.6 4090500     6425.
##  2 Finland Europe     1957    67.5 4324000     7545.
##  3 Finland Europe     1962    68.8 4491443     9372.
##  4 Finland Europe     1967    69.8 4605744    10922.
##  5 Finland Europe     1972    70.9 4639657    14359.
##  6 Finland Europe     1977    72.5 4738902    15605.
##  7 Finland Europe     1982    74.6 4826933    18533.
##  8 Finland Europe     1987    74.8 4931729    21141.
##  9 Finland Europe     1992    75.7 5041039    20647.
## 10 Finland Europe     1997    77.1 5134406    23724.
## 11 Finland Europe     2002    78.4 5193039    28205.
## 12 Finland Europe     2007    79.3 5238460    33207.
dane_grecja
## # A tibble: 12 × 6
##    country continent  year lifeExp      pop gdpPercap
##    <fct>   <fct>     <int>   <dbl>    <int>     <dbl>
##  1 Greece  Europe     1952    65.9  7733250     3531.
##  2 Greece  Europe     1957    67.9  8096218     4916.
##  3 Greece  Europe     1962    69.5  8448233     6017.
##  4 Greece  Europe     1967    71    8716441     8513.
##  5 Greece  Europe     1972    72.3  8888628    12725.
##  6 Greece  Europe     1977    73.7  9308479    14196.
##  7 Greece  Europe     1982    75.2  9786480    15268.
##  8 Greece  Europe     1987    76.7  9974490    16121.
##  9 Greece  Europe     1992    77.0 10325429    17541.
## 10 Greece  Europe     1997    77.9 10502372    18748.
## 11 Greece  Europe     2002    78.3 10603863    22514.
## 12 Greece  Europe     2007    79.5 10706290    27538.
dane_lesotho
## # A tibble: 12 × 6
##    country continent  year lifeExp     pop gdpPercap
##    <fct>   <fct>     <int>   <dbl>   <int>     <dbl>
##  1 Lesotho Africa     1952    42.1  748747      299.
##  2 Lesotho Africa     1957    45.0  813338      336.
##  3 Lesotho Africa     1962    47.7  893143      412.
##  4 Lesotho Africa     1967    48.5  996380      499.
##  5 Lesotho Africa     1972    49.8 1116779      497.
##  6 Lesotho Africa     1977    52.2 1251524      745.
##  7 Lesotho Africa     1982    55.1 1411807      797.
##  8 Lesotho Africa     1987    57.2 1599200      774.
##  9 Lesotho Africa     1992    59.7 1803195      977.
## 10 Lesotho Africa     1997    55.6 1982823     1186.
## 11 Lesotho Africa     2002    44.6 2046772     1275.
## 12 Lesotho Africa     2007    42.6 2012649     1569.
dane_argentyna
## # A tibble: 12 × 6
##    country   continent  year lifeExp      pop gdpPercap
##    <fct>     <fct>     <int>   <dbl>    <int>     <dbl>
##  1 Argentina Americas   1952    62.5 17876956     5911.
##  2 Argentina Americas   1957    64.4 19610538     6857.
##  3 Argentina Americas   1962    65.1 21283783     7133.
##  4 Argentina Americas   1967    65.6 22934225     8053.
##  5 Argentina Americas   1972    67.1 24779799     9443.
##  6 Argentina Americas   1977    68.5 26983828    10079.
##  7 Argentina Americas   1982    69.9 29341374     8998.
##  8 Argentina Americas   1987    70.8 31620918     9140.
##  9 Argentina Americas   1992    71.9 33958947     9308.
## 10 Argentina Americas   1997    73.3 36203463    10967.
## 11 Argentina Americas   2002    74.3 38331121     8798.
## 12 Argentina Americas   2007    75.3 40301927    12779.

Rozważmy podstawowe mierniki statysytyczne przy użyciu funkcji summary().

summary(dane)
##         country        continent        year         lifeExp     
##  Afghanistan:  12   Africa  :624   Min.   :1952   Min.   :23.60  
##  Albania    :  12   Americas:300   1st Qu.:1966   1st Qu.:48.20  
##  Algeria    :  12   Asia    :396   Median :1980   Median :60.71  
##  Angola     :  12   Europe  :360   Mean   :1980   Mean   :59.47  
##  Argentina  :  12   Oceania : 24   3rd Qu.:1993   3rd Qu.:70.85  
##  Australia  :  12                  Max.   :2007   Max.   :82.60  
##  (Other)    :1632                                                
##       pop              gdpPercap       
##  Min.   :6.001e+04   Min.   :   241.2  
##  1st Qu.:2.794e+06   1st Qu.:  1202.1  
##  Median :7.024e+06   Median :  3531.8  
##  Mean   :2.960e+07   Mean   :  7215.3  
##  3rd Qu.:1.959e+07   3rd Qu.:  9325.5  
##  Max.   :1.319e+09   Max.   :113523.1  
## 

Po podsumowaniu danych widoczne jest że kazdy kraj występuje 12 razy - dane dla lat 1952-2007. Najwięcej krajów w podanym zbiorze pochodzi z Afryki, a najmniej z Oceanii. Minimalny rok to 1952, a maksymalny 2007, mediana, a także średnia lat wynosi 1980. Minimalna średnia długość życia w zbiorze wynosi 23,6 lat, a maksymalna 82,6, średnia dla wszystkich krajów w podanych latach - 59,47 lat. Minimalna populacja wynosi 60 010 a maksymalna 1 319 000 000, średnia - 29 600 000. Minimalne PKB per capita 241.2 US dolarów, a maksymalne 113523.1 US dolarów, średnie - 7215.3 US dolarów. Oprócz tego w tabeli są warości kwartyli dla wszystkich danych liczbowych.

Poniższe wykresy wizualizują poszczególne dane ze zbioru. Dla każdego wykresu dołączony jest tytuł informujący co się na nim znajduje.

plot(dane_włochy$year, dane_włochy$gdpPercap, type ='l', col='deeppink', main='Zmiana wartości PKB per capita w danych krajach', lwd=3, xlab='lata 1952-2007', ylab='PKB per capita')
lines(dane_finlandia$year, dane_finlandia$gdpPercap, col='green', lwd=3)
lines(dane_grecja$year, dane_grecja$gdpPercap, type ='l', col='purple', lwd=3)
lines(dane_lesotho$year, dane_lesotho$gdpPercap, type ='l', col='gold', lwd=3)
lines(dane_argentyna$year, dane_argentyna$gdpPercap, type ='l', col='coral2', lwd=3)
lines(dane_niemcy$year, dane_niemcy$gdpPercap, type ='l', col='aquamarine', lwd=3)
legend("topleft", legend=c("Włochy","Finlandia", "Grecja", "Lesotho", "Argentyna","Niemcy"),
       col=c('deeppink', 'green','purple', 'gold','coral2','aquamarine'), lty=1, lwd=3)

library(ggplot2)
## Warning: pakiet 'ggplot2' został zbudowany w wersji R 4.2.3
ggplot(dane, aes(x = continent, y = pop, fill = continent)) +
  geom_bar(stat = "summary", fun = "sum") +
  labs(title = "Suma populacji dla każdego kontynentu",
       x = "Kontynent", y = "Suma populacji") +
  theme_update()+
  theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5, face = "bold"))

ggplot(dane, aes(x = continent, y = gdpPercap, fill = continent)) +
  geom_bar(stat = "summary", fun = "mean") +
  labs(title = "Średnie PKB per capita dla każdego kontynentu",
       x = "Kontynent", y = "Średnie PKB per capita") +
  theme_minimal()+
  theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5, face = "bold"))

 ggplot(dane, aes(continent, lifeExp, fill=continent))+
  geom_boxplot()+
  labs(x='Kontynenty', y='długość życia', fill='kontynenty', title="Rozkład Długości Życia na Różnych Kontynentach"  )+
  theme(legend.position = 'bottom')+
   theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5, face = "bold"))

plot(dane_włochy$year, dane_włochy$lifeExp, type ='l', col='#FFB6C1', main='Zmiana średniej długości życia w wybranych krajach', lwd=3, xlab='lata 1952-2007', ylab='Długość życia')
lines(dane_finlandia$year, dane_finlandia$lifeExp, col='#ADD8E6', lwd=3)
lines(dane_grecja$year, dane_grecja$lifeExp, type ='l', col='#98FB98', lwd=3)
lines(dane_lesotho$year, dane_lesotho$lifeExp, type ='l', col='#FFD700', lwd=3)
lines(dane_argentyna$year, dane_argentyna$lifeExp, type ='l', col='#DDA0DD', lwd=3)
lines(dane_niemcy$year, dane_niemcy$lifeExp, type ='l', col='grey', lwd=3)
legend("topleft", legend=c("Włochy","Finlandia", "Grecja", "Lesotho", "Argentyna","Niemcy"),
       col=c("#FFB6C1", "#ADD8E6", "#98FB98", "#FFD700", "#DDA0DD","grey"), lty=1, lwd=3)

rok_do_analizy <- 2007
dane_rok <- subset(dane, year == rok_do_analizy)

ggplot(dane_rok, aes(x = lifeExp)) +
  geom_histogram(binwidth = 2, fill = "skyblue", color = "black", alpha = 0.7) +
  labs(title = paste("Rozkład długości życia w roku", rok_do_analizy),
       x = "Długość życia",
       y = "Liczba krajów") +
  theme_minimal() +
  theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5, face = "bold"))

library(dplyr)
## 
## Dołączanie pakietu: 'dplyr'
## Następujące obiekty zostały zakryte z 'package:stats':
## 
##     filter, lag
## Następujące obiekty zostały zakryte z 'package:base':
## 
##     intersect, setdiff, setequal, union
populacja_kontynenty_2007_procent <- gapminder %>%
  filter(year == 2007) %>%
  group_by(continent) %>%
  summarise(total_pop = sum(pop)) %>%
  mutate(procent_pop = total_pop / sum(total_pop) * 100)

ggplot(populacja_kontynenty_2007_procent, aes(x = "", y = procent_pop, fill = continent)) +
  geom_bar(stat = "identity", width = 1) +
  coord_polar("y") +
  labs(title = "Udział procentowy populacji kontynentów w roku 2007",
       fill = "Kontynent", y ='') +
  theme_minimal()+
  theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5, face = "bold"))

ggplot(gapminder, aes(x = gdpPercap, y = lifeExp, color = continent)) +
  geom_point(alpha = 0.7) +
  labs(title = "Związek między PKB per capita a długością życia",
       x = "PKB per capita",
       y = "Długość życia",
       color = "Kontynent") +
  theme_minimal()+
  theme(plot.title = element_text(hjust = 0.5, face = "bold"))

Sprawdźmy kierunek i siłę zależności korelacyjnej pomiędzy PKB per capita w wybranych krajach, a oczekiwaną długością życia.

korelacja1=cor(dane_włochy$gdpPercap,dane_włochy$lifeExp)
korelacja1
## [1] 0.98976
korelacja2=cor(dane_finlandia$gdpPercap,dane_finlandia$lifeExp)
korelacja2
## [1] 0.9816066
korelacja3=cor(dane_niemcy$gdpPercap,dane_niemcy$lifeExp)
korelacja3
## [1] 0.9861578
korelacja4=cor(dane_grecja$gdpPercap,dane_grecja$lifeExp)
korelacja4
## [1] 0.9623481

We wszystkich przypadkach występuje silna dodatnia liniowa zależność korelacyjna, wraz ze wzrostem wartości PKB per capita w wybranych krajach (Włochy, Finlandia, Niemcy, Grecja) przeciętnie rośnie długość życia.

Przedstawmy korelację liniową między PKB per capita a długością życia w wyżej podanych krajach na wykresie. Dla każdego kraju została dopasowana linia regresji (model liniowej regresji) między PKB per capita a długością życia.

m1=lm(dane_włochy$lifeExp~dane_włochy$gdpPercap)
m2=lm(dane_finlandia$lifeExp~dane_finlandia$gdpPercap)
m3=lm(dane_niemcy$lifeExp~dane_niemcy$gdpPercap)
m4=lm(dane_grecja$lifeExp~dane_grecja$gdpPercap)

plot(dane_włochy$lifeExp~dane_włochy$gdpPercap, pch=3,col='red', xlab='PKB per capita 1952-2007', ylab='długość życia', main='Korelacjia liniowa między PKB per capita, a długością życia')
abline(m1, col="red", lwd=3,  pch=3)
points(dane_finlandia$lifeExp~dane_finlandia$gdpPercap, col='blue')
abline(m2, col='blue', lwd=3)
points(dane_niemcy$lifeExp~dane_niemcy$gdpPercap, pch=8, col='green')
abline(m3, col='green', lwd=3)
points(dane_grecja$lifeExp~dane_grecja$gdpPercap, pch=12, col='purple')
abline(m4, col='purple', lwd=3)
legend("topleft", legend=c("Włochy","Finlandia", "Niemcy","Grecja"),
       col=c('red','blue','green','purple'),pch=c(3,1,8,12))

Na podstawie danych dotyczących Włoch sprawdźmy wartości odchyleń standardowych i współczynników zmienności w latach 1952-2007 dla poszczególnych danych.

 S2=var(dane_włochy$lifeExp)*(length(dane_włochy$lifeExp)-1)/length(dane_włochy$lifeExp)
 S2
## [1] 21.8163
 S=sqrt(S2)
 S
## [1] 4.670792
  V=(S/mean(dane_włochy$lifeExp))*100
 V
## [1] 6.310702

Przeciętna długość życia we Włoszech w latach 1952-2007 odchylała się od średniej przeciętnie o 4,7 lat. Współczynnik zmienności wynosi 6,31%

 S2=var(dane_włochy$pop)*(length(dane_włochy$pop)-1)/length(dane_włochy$pop)
 S2
## [1] 1.188932e+13
 S=sqrt(S2)
 S
## [1] 3448089
 V=(S/mean(dane_włochy$pop))*100
 V
## [1] 6.322481

Wartości populacji we Włoszech w latach 1952-2007 odchylają się od ich wartości średniej przeciętnie o 3448089. Współczynnik zmienności wynosi 6.32%

 S2=var(dane_włochy$gdpPercap)*(length(dane_włochy$gdpPercap)-1)/length(dane_włochy$gdpPercap)
 S2
## [1] 62746920
 S=sqrt(S2)
 S
## [1] 7921.295
 mean(dane_włochy$gdpPercap)
## [1] 16245.21
V=(S/mean(dane_włochy$gdpPercap))*100
V
## [1] 48.76081

Wartości PKB per capita dla Włoch w latach 1952-2007 odchylają się od ich wartości średniej przeciętnie o 7921.3 USD. Współczynnik zmienności wynosi 48.76%

Policzmy średnią długość życia dla każdego kraju:

srednia_dlugosc_zycia <- tapply(gapminder$lifeExp, gapminder$country, mean, na.rm = TRUE)
srednia_dlugosc_zycia
##              Afghanistan                  Albania                  Algeria 
##                 37.47883                 68.43292                 59.03017 
##                   Angola                Argentina                Australia 
##                 37.88350                 69.06042                 74.66292 
##                  Austria                  Bahrain               Bangladesh 
##                 73.10325                 65.60567                 49.83408 
##                  Belgium                    Benin                  Bolivia 
##                 73.64175                 48.77992                 52.50458 
##   Bosnia and Herzegovina                 Botswana                   Brazil 
##                 67.70783                 54.59750                 62.23950 
##                 Bulgaria             Burkina Faso                  Burundi 
##                 69.74375                 44.69400                 44.81733 
##                 Cambodia                 Cameroon                   Canada 
##                 47.90275                 48.12850                 74.90275 
## Central African Republic                     Chad                    Chile 
##                 43.86692                 46.77358                 67.43092 
##                    China                 Colombia                  Comoros 
##                 61.78514                 63.89775                 52.38175 
##         Congo, Dem. Rep.              Congo, Rep.               Costa Rica 
##                 44.54375                 52.50192                 70.18142 
##            Cote d'Ivoire                  Croatia                     Cuba 
##                 48.43617                 70.05592                 71.04508 
##           Czech Republic                  Denmark                 Djibouti 
##                 71.51050                 74.37017                 46.38075 
##       Dominican Republic                  Ecuador                    Egypt 
##                 61.55450                 62.81683                 56.24300 
##              El Salvador        Equatorial Guinea                  Eritrea 
##                 59.63333                 42.96000                 45.99925 
##                 Ethiopia                  Finland                   France 
##                 44.47575                 72.99192                 74.34892 
##                    Gabon                   Gambia                  Germany 
##                 51.22050                 44.40058                 73.44442 
##                    Ghana                   Greece                Guatemala 
##                 52.34067                 73.73317                 56.72942 
##                   Guinea            Guinea-Bissau                    Haiti 
##                 43.23983                 39.21025                 50.16525 
##                 Honduras         Hong Kong, China                  Hungary 
##                 57.92083                 73.49283                 69.39317 
##                  Iceland                    India                Indonesia 
##                 76.51142                 53.16608                 54.33575 
##                     Iran                     Iraq                  Ireland 
##                 58.63658                 56.58175                 73.01725 
##                   Israel                    Italy                  Jamaica 
##                 73.64583                 74.01383                 68.74933 
##                    Japan                   Jordan                    Kenya 
##                 74.82692                 59.78642                 52.68100 
##         Korea, Dem. Rep.              Korea, Rep.                   Kuwait 
##                 63.60733                 65.00100                 68.92233 
##                  Lebanon                  Lesotho                  Liberia 
##                 65.86567                 50.00708                 42.47625 
##                    Libya               Madagascar                   Malawi 
##                 59.30417                 47.77058                 43.35158 
##                 Malaysia                     Mali               Mauritania 
##                 64.27958                 43.41350                 52.30208 
##                Mauritius                   Mexico                 Mongolia 
##                 64.95325                 65.40883                 55.89033 
##               Montenegro                  Morocco               Mozambique 
##                 70.29917                 57.60883                 40.37950 
##                  Myanmar                  Namibia                    Nepal 
##                 53.32167                 53.49133                 48.98633 
##              Netherlands              New Zealand                Nicaragua 
##                 75.64850                 73.98950                 58.34942 
##                    Niger                  Nigeria                   Norway 
##                 44.55867                 43.58133                 75.84300 
##                     Oman                 Pakistan                   Panama 
##                 58.44267                 54.88225                 67.80175 
##                 Paraguay                     Peru              Philippines 
##                 66.80908                 58.85933                 60.96725 
##                   Poland                 Portugal              Puerto Rico 
##                 70.17692                 70.41983                 72.73933 
##                  Reunion                  Romania                   Rwanda 
##                 66.64425                 68.29067                 41.48158 
##    Sao Tome and Principe             Saudi Arabia                  Senegal 
##                 57.89633                 58.67875                 50.62592 
##                   Serbia             Sierra Leone                Singapore 
##                 68.55100                 36.76917                 71.22025 
##          Slovak Republic                 Slovenia                  Somalia 
##                 70.69608                 71.60075                 40.98867 
##             South Africa                    Spain                Sri Lanka 
##                 53.99317                 74.20342                 66.52608 
##                    Sudan                Swaziland                   Sweden 
##                 48.40050                 49.00242                 76.17700 
##              Switzerland                    Syria                   Taiwan 
##                 75.56508                 61.34617                 70.33667 
##                 Tanzania                 Thailand                     Togo 
##                 47.91233                 62.20025                 51.49875 
##      Trinidad and Tobago                  Tunisia                   Turkey 
##                 66.82800                 60.72100                 59.69642 
##                   Uganda           United Kingdom            United States 
##                 47.61883                 73.92258                 73.47850 
##                  Uruguay                Venezuela                  Vietnam 
##                 70.78158                 66.58067                 57.47950 
##       West Bank and Gaza              Yemen, Rep.                   Zambia 
##                 60.32867                 46.78042                 45.99633 
##                 Zimbabwe 
##                 52.66317

Średnie PKB per capita dla kontynentów w latach 1952-2007:

srednie_pkb_kontynenty <- aggregate(gapminder$gdpPercap, by = list(gapminder$continent, gapminder$year), mean, na.rm = TRUE)
srednie_pkb_kontynenty
##     Group.1 Group.2         x
## 1    Africa    1952  1252.572
## 2  Americas    1952  4079.063
## 3      Asia    1952  5195.484
## 4    Europe    1952  5661.057
## 5   Oceania    1952 10298.086
## 6    Africa    1957  1385.236
## 7  Americas    1957  4616.044
## 8      Asia    1957  5787.733
## 9    Europe    1957  6963.013
## 10  Oceania    1957 11598.522
## 11   Africa    1962  1598.079
## 12 Americas    1962  4901.542
## 13     Asia    1962  5729.370
## 14   Europe    1962  8365.487
## 15  Oceania    1962 12696.452
## 16   Africa    1967  2050.364
## 17 Americas    1967  5668.253
## 18     Asia    1967  5971.173
## 19   Europe    1967 10143.824
## 20  Oceania    1967 14495.022
## 21   Africa    1972  2339.616
## 22 Americas    1972  6491.334
## 23     Asia    1972  8187.469
## 24   Europe    1972 12479.575
## 25  Oceania    1972 16417.333
## 26   Africa    1977  2585.939
## 27 Americas    1977  7352.007
## 28     Asia    1977  7791.314
## 29   Europe    1977 14283.979
## 30  Oceania    1977 17283.958
## 31   Africa    1982  2481.593
## 32 Americas    1982  7506.737
## 33     Asia    1982  7434.135
## 34   Europe    1982 15617.897
## 35  Oceania    1982 18554.710
## 36   Africa    1987  2282.669
## 37 Americas    1987  7793.400
## 38     Asia    1987  7608.227
## 39   Europe    1987 17214.311
## 40  Oceania    1987 20448.040
## 41   Africa    1992  2281.810
## 42 Americas    1992  8044.934
## 43     Asia    1992  8639.690
## 44   Europe    1992 17061.568
## 45  Oceania    1992 20894.046
## 46   Africa    1997  2378.760
## 47 Americas    1997  8889.301
## 48     Asia    1997  9834.093
## 49   Europe    1997 19076.782
## 50  Oceania    1997 24024.175
## 51   Africa    2002  2599.385
## 52 Americas    2002  9287.677
## 53     Asia    2002 10174.090
## 54   Europe    2002 21711.732
## 55  Oceania    2002 26938.778
## 56   Africa    2007  3089.033
## 57 Americas    2007 11003.032
## 58     Asia    2007 12473.027
## 59   Europe    2007 25054.482
## 60  Oceania    2007 29810.188

Liczba krajów ze zbioru na kontynent:

 liczba_krajow_na_kontynent <- tapply(gapminder$country, gapminder$continent, function(x) length(unique(x)))
liczba_krajow_na_kontynent 
##   Africa Americas     Asia   Europe  Oceania 
##       52       25       33       30        2

Średnia długość życia dla wszystkich krajów w roku 1952 i 2007:

rok_do_analizy1=1952
rok_do_analizy <- 2007
rozklad_dlugosci_zycia1 <- gapminder$lifeExp[gapminder$year == rok_do_analizy1]
mean(rozklad_dlugosci_zycia1)
## [1] 49.05762
rozklad_dlugosci_zycia <- gapminder$lifeExp[gapminder$year == rok_do_analizy]
mean(rozklad_dlugosci_zycia)
## [1] 67.00742